Açık bilim ve açık erişim; araştırmaların daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlarken, akademik kurumlar için de küresel görünürlüğü artıran önemli bir fırsat sunmaktadır. Günümüzde birçok uluslararası platform; akademik verileri indeksleyerek araştırmacıların ve fon sağlayıcıların bu verilere daha hızlı erişmesini sağlamaktadır. OpenAIRE, OpenDOAR, BASE ve Türkiye’nin ulusal akademik açık erişim platformu olan Harman; akademik içeriklerin daha erişilebilir olmasına katkı sağlayan önemli sistemlerdir.
Bir üniversite; araştırma kurumu veya akademik içerik sağlayıcısı olarak açık arşiv, dergi, CRIS (Araştırma Bilgi Sistemi) veya veri toplayıcıya sahip olduğunda; bu platformlarda kaydını oluşturarak veya mevcut bilgilerini güncelleyerek; araştırmalarının görünürlüğünü arttırmaktadır.
OpenAIRE, OpenDOAR, BASE ve Harman üzerinde veri kaynağının nasıl doğrulanabileceğini ve kaydedebileceğini adım adım ele alacağız.
Harman: Türkiye’nin Ulusal Açık Erişim Platformu
Harman; Türkiye’deki üniversitelerin açık erişim sistemlerini tek bir çatı altında toplayan bir ULAKBİM hizmetidir. Türkiye'deki akademik açık erişim arşivlerini tek bir noktadan erişilebilir hale getirerek, araştırma çıktılarını ulusal ve uluslararası akademik ekosisteme dahil etmeyi hedeflemektedir.
Harman platformuna veri kaynağı nasıl eklenir?
OAI-PMH desteği sağlayın: Harman; verileri OAI-PMH (Open Archives Initiative Protocol for Metadata Harvesting) protokolü aracılığıyla toplar. Açık arşivinizin bu protokole uygun çalıştığından emin olun.
Başvuru yapın: Eğer üniversitenizin açık arşivi henüz Harman platformunda listelenmiyorsa, Harman İletişim Sayfası üzerinden başvuruda bulunabilirsiniz.
Bilgileri Güncelleyin: Eğer mevcut bilgilerinizde değişiklik yaptıysanız (örneğin, yeni bir OAI-PMH URL’si aldıysanız), Harman ekibiyle iletişime geçerek indeksleme sürecini güncelleyebilirsiniz.
Meta Veri Standardizasyonunu Sağlayın: Harman; Dublin Core (DC) meta veri standardını kullanarak akademik içerikleri indeksler. Açık arşivinizin bu standartları karşılayıp karşılamadığını kontrol edin.
Harman platformuna kayıt olmak, Türkiye'deki akademik görünürlüğünüzü artırmak ve uluslararası platformlara açılmanızı sağlamak için kritik bir adımdır.
OpenAIRE: Avrupa Açık Bilim Ağı
OpenAIRE; Avrupa’daki araştırma projelerinin, yayınların ve veri setlerinin açık erişimli hale getirilmesini destekleyen bir altyapıdır. OpenAIRE; özellikle Avrupa Komisyonu’nun desteklediği projelerin açık bilime uyum sağlamasını amaçlamaktadır.
OpenAIRE platformuna veri kaynağı nasıl eklenir?
Hesap oluşturun: OpenAIRE PROVIDE panosuna erişmek için, bir OpenAIRE hesabı oluşturmanız gerekmektedir.
OAI-PMH doğrulaması yapın: Veri kaynağınızın OpenAIRE yönergelerine uygun olup olmadığını kontrol edin. OpenAIRE; Dublin Core, DataCite ve CERIF gibi meta veri standartlarını desteklemektedir.
OpenAIRE platformuna kaydolun: Veri kaynağınızı OpenAIRE PROVIDE Platformu üzerinden kaydedin. OpenAIRE, kayıt sürecinde sisteminizin uyumluluğunu doğrulamak için bir validator hizmeti sunmaktadır.
Otomatik güncellemeleri açın: OpenAIRE, belirli aralıklarla veri kaynağınızı indekslemektedir. Eğer meta veri değişiklikleri yaparsanız; OpenAIRE platformununun sisteminize yeniden bağlanmasını sağlamak için ilgili güncellemeleri bildirmelisiniz.
OpenAIRE platformuna kayıt olarak, açık erişimli yayınlarınızın Avrupa çapında keşfedilebilirliğini artırabilirsiniz.
OpenDOAR: Açık Arşiv Dizini
OpenDOAR, dünya çapındaki açık erişim arşivlerini kataloglayan en büyük dizinlerden biridir. Akademik kurumlara ait açık arşivler, hakkında detaylı bilgiler içerir.
OpenDOAR platformuna veri kaynağı nasıl eklenir?
Açık arşiv kaydınızı kontrol edin: OpenDOAR; arama sayfası üzerinden kayıtlı açık arşivleri listelemektedir. Eğer üniversitenizin açık arşivi zaten kayıtlıysa, güncellenmesi gerekip gerekmediğini kontrol edin.
Kayıt veya güncelleme talebinde bulunun: Eğer açık arşiviniz; OpenDOAR platformunda yer almıyorsa, kayıt formu doldurarak yeni bir başvuru yapabilirsiniz. Mevcut kaydınızı güncellemek için ilgili iletişim paneli üzerinden talepte bulunabilirsiniz.
A.ık arşiv içeriğini açık erişime uyumlu hale getirin: OpenDOAR; yayın türlerinizi belirttiğiniz bir kayıt sistemi sunar. Tezler, makaleler, raporlar, konferans bildirileri gibi içerik türlerinizi açıkça tanımlayın.
OpenDOAR platformuna kayıt olarak, açık arşivinizin uluslararası akademik dizinlerde tanınırlığını artırabilirsiniz.
BASE: Akademik Açık Erişim Arama Motoru
BASE (Bielefeld Academic Search Engine); dünya genelindeki akademik açık erişimli kaynakları tarayan en büyük arama motorlarından biridir. BASE, 200 milyondan fazla akademik belgeyi indekslemekte ve tam metin erişim sunmaktadır.
BASE platformuna veri kaynağı nasıl eklenir?
Kaynağınız Zaten İndekslenmişse: BASE Arama Motoru üzerinden üniversitenizin açık arşivini arayarak daha önce indekslenip indekslenmediğini kontrol edin.
OAI-PMH Uyumunu Test Edin: BASE, açık erişim içeriklerini OAI-PMH protokolü aracılığıyla toplar. OAI-PMH arayüzünüzü BASE OAI-PMH Validator OVAL ile test edin.
Kaydınızı Tamamlayın: BASE dizinine yeni bir kaynak eklemek için BASE Başvuru Formu üzerinden başvuruda bulunun.
BASE platformuna kaydolmak, yayınlarınızın açık erişimli akademik arama motorlarında keşfedilebilirliğini artıracaktır.
OpenAIRE, OpenDOAR, BASE ve Harman gibi platformlara kaydolmak, üniversitenizin ve araştırmalarınızın görünürlüğünü artırmanın en etkili yollarından biridir. Yukarıdaki adımları takip ederek, akademik içeriklerinizi küresel araştırma ekosistemine dahil edebilir ve açık bilime katkı sağlayabilirsiniz.
Daha fazla bilgi almak için ilgili platformların resmi web sitelerini ziyaret edebilirsiniz.
Ayrıca açık arşivlerinizin en iyi şekilde indekslenebilmesi için; arşivinizdeki üst veri kalitesi çok önemlidir. Bu konu ile ilgili blog yazımızı okumanızı öneririz.
Comments